Geschatte leestijd: 5 minuten
Inleiding
Haldol (haloperidol) is een krachtig antipsychoticum dat vaak wordt voorgeschreven voor de behandeling van psychische stoornissen zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige gedragsproblemen. Dit medicijn werkt door dopamine-receptoren in de hersenen te blokkeren, waardoor het helpt bij het verminderen van hallucinaties, wanen en agitatie.
In deze uitgebreide gids bespreken we de werking van Haldol, de toepassingen, mogelijke bijwerkingen, interacties met andere geneesmiddelen en de beste praktijken voor veilig gebruik
Wat is Haldol?
Haldol is een klassiek antipsychoticum dat behoort tot de butyrofenonen. Het werd voor het eerst ontwikkeld in de jaren ‘50 en wordt wereldwijd gebruikt voor verschillende psychiatrische aandoeningen. Haldol wordt voorgeschreven in verschillende vormen, waaronder:
- Tabletten (oraal): Voor dagelijks gebruik bij chronische aandoeningen
- Injecties (intramusculair of intraveneus): Voor acute psychoses of ernstige agitatie
- Druppels: Geschikt voor patiënten met slikproblemen
Hoe Werkt Haldol?
Haldol werkt door het blokkeren van dopamine D2-receptoren in de hersenen. Dit helpt bij het verminderen van psychotische symptomen zoals hallucinaties en wanen.
Daarnaast heeft Haldol een kalmerend effect, wat gunstig is bij patiënten met agressie, agitatie of acute psychoses.
Toepassingen van Haldol
1. Haldol bij Schizofrenie
Haldol wordt vaak voorgeschreven bij schizofrenie, een chronische psychische aandoening die gekenmerkt wordt door:
✔ Hallucinaties
✔ Wanen
✔ Gedragsstoornissen
✔ Cognitieve achteruitgang
Effectiviteit: Klinische studies tonen aan dat Haldol effectief is in het verminderen van positieve symptomen van schizofrenie, zoals hallucinaties en wanen.
Dosering:
- Startdosering: 2-5 mg per dag
- Onderhoudsdosering: 5-10 mg per dag
2. Haldol bij Bipolaire Stoornis
Bij bipolaire stoornissen wordt Haldol ingezet tijdens manische episodes. Het helpt bij het verlagen van:
✔ Overmatige energie
✔ Prikkelbaarheid
✔ Impulsief gedrag
Vergelijking met andere antipsychotica:
- Haldol werkt sneller dan atypische antipsychotica zoals quetiapine of olanzapine.
- Hogere kans op extrapiramidale bijwerkingen in vergelijking met moderne middelen.
3. Haldol bij Delirium en Agitatie
Haldol wordt vaak gebruikt op de intensive care (ICU) bij patiënten met:
✔ Delirium
✔ Acute agitatie
✔ Verwardheid
Voordelen van Haldol in ICU-patiënten:
- Snelle werking bij ernstige agitatie
- Weinig sedatie vergeleken met benzodiazepines
4. Haldol bij Dementie en Agressie
Bij ouderen met dementie kan Haldol helpen bij:
✔ Onrust en agressie
✔ Nachtelijke hallucinaties
✔ Verminderen van repetitief gedrag
💡 Let op: Bij ouderen verhoogt Haldol het risico op beroertes en overlijden, dus het wordt alleen voorgeschreven bij ernstige symptomen.
5. Haldol bij Ticstoornissen en Gilles de la Tourette
Haldol wordt soms gebruikt bij patiënten met:
✔ Ticstoornissen
✔ Gilles de la Tourette
Bij lage doseringen kan het helpen om ongecontroleerde bewegingen te verminderen.
Dosering en Toediening
1. Dosering bij Volwassenen
- Schizofrenie & psychose: 5-10 mg per dag
- Manie & bipolaire stoornis: 2-15 mg per dag
- Acute agitatie (injectie): 2-10 mg intramusculair
2. Dosering bij Kinderen
- Gedragsstoornissen & ticstoornissen: 0,5-3 mg per dag
- Bijwerkingen goed monitoren vanwege verhoogde gevoeligheid
3. Hoe Haldol in te nemen?
- Oraal: met water, voedsel kan misselijkheid verminderen
- Injectie: door zorgverlener in het ziekenhuis
Bijwerkingen en Risico’s
1. Veelvoorkomende Bijwerkingen
✔ Slaperigheid
✔ Duizeligheid
✔ Droge mond
✔ Spierstijfheid
2. Ernstige Bijwerkingen
⚠ Extrapiramidale symptomen (EPS) zoals:
- Tremoren
- Spierstijfheid
- Rusteloosheid
⚠ Langdurig gebruik kan tardieve dyskinesie veroorzaken:
- Oncontroleerbare gezichtstics en spierbewegingen
⚠ Neuroleptisch Maligne Syndroom (zeldzaam, maar levensbedreigend):
- Hoge koorts
- Spierstijfheid
- Bewustzijnsverlies
👨⚕️ Bij ernstige bijwerkingen: onmiddellijk een arts raadplegen!
Interacties met Andere Geneesmiddelen
1. Geneesmiddelen die de werking van Haldol versterken
✔ Benzodiazepines (versterkt sedatie)
✔ Antidepressiva (verhoogd risico op QT-verlenging)
2. Geneesmiddelen die Haldol minder effectief maken
❌ Carbamazepine (verhoogt afbraak van Haldol)
❌ Rifampicine (vermindert Haldol-concentratie in bloed)
3. Haldol en Alcohol
Alcohol kan de bijwerkingen van Haldol verergeren en wordt sterk afgeraden.
Gebruik bij Speciale Groepen
1. Haldol tijdens Zwangerschap
Haldol kan in sommige gevallen tijdens de zwangerschap worden gebruikt, maar enkel onder strikte medische supervisie.
2. Haldol en Borstvoeding
Kan via de moedermelk worden doorgegeven aan baby’s, dus voorzichtigheid is geboden.
3. Haldol bij Ouderen
Bij ouderen met dementie verhoogt Haldol het risico op overlijden en moet het alleen worden gebruikt als laatste optie.
Conclusie: Is Haldol Geschikt voor Jou?
Haldol is een effectief antipsychoticum, maar brengt risico’s met zich mee, vooral op extrapiramidale bijwerkingen en QT-verlenging. Het is cruciaal om Haldol alleen te gebruiken onder toezicht van een arts en regelmatig bijwerkingen te laten monitoren.
📢 Heb je vragen over Haldol? Overleg altijd met een arts of apotheker!
Referenties
🔗 Zorginstituut Nederland: https://www.zorginstituutnederland.nl
🔗 Apotheek.nl: https://www.apotheek.nl
Veelgestelde vragen (FAQ)
Haldol (werkzame stof: haloperidol) is een antipsychoticum dat wordt voorgeschreven voor de behandeling van psychoses, schizofrenie, ernstige onrust, agressie en delirium. Het wordt ook gebruikt bij tics (zoals bij het syndroom van Gilles de la Tourette) en in sommige gevallen bij ernstige misselijkheid en braken.
Haldol blokkeert de werking van dopamine in de hersenen. Dopamine is een neurotransmitter die betrokken is bij stemming, gedrag en denkprocessen. Door deze remming helpt Haldol om hallucinaties, wanen, onrust en agressie te verminderen.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn spierstijfheid, trillen, rusteloosheid, slaperigheid, duizeligheid en droge mond. In sommige gevallen kunnen er bewegingsstoornissen ontstaan, zoals dystonie (onwillekeurige spiersamentrekkingen) of tardieve dyskinesie (oncontroleerbare bewegingen van het gezicht of lichaam).
Haldol kan langdurig worden gebruikt onder medische begeleiding, vooral bij chronische aandoeningen zoals schizofrenie. Regelmatige controle door een arts is belangrijk om bijwerkingen en bewegingsstoornissen tijdig te herkennen.
Neem Haldol zoals voorgeschreven door je arts en verander de dosis niet zelf.
Combineer het niet met alcohol of andere kalmerende middelen.
Rijd geen auto en bedien geen machines zolang je last hebt van sufheid of duizeligheid.
Regelmatige medische controles zijn belangrijk, vooral bij langdurig gebruik.
