Antibiotica

Antibiotica: Werking, Soorten en Bijwerkingen

Antibiotica zijn medicijnen die worden gebruikt om bacteriële infecties te bestrijden. Ze spelen een cruciale rol in de medische wereld en hebben talloze levens gered. Hoewel ze zeer effectief zijn, kunnen ze ook bijwerkingen hebben en moet er zorgvuldig mee worden omgegaan om resistentie te voorkomen. In deze categorie ontdek je alles over de werking, soorten en risico’s van antibiotica.

Wat zijn antibiotica en hoe werken ze?

Het zijn medicijnen die bacteriën doden of hun groei remmen. Ze werken op verschillende manieren:

Bacteriedodend – Doden bacteriën direct (bijv. penicilline, cefalosporines).
Bacteriostatisch – Remmen de groei van bacteriën, zodat het immuunsysteem ze kan opruimen (bijv. tetracyclines, macroliden).

Het is belangrijk om het alleen te gebruiken bij bacteriële infecties, omdat ze niet werken tegen virussen zoals verkoudheid, griep of COVID-19.

Welke soorten antibiotica zijn er?

Er zijn verschillende klassen antibiotica, elk met een specifieke werking tegen bepaalde bacteriën:

Penicillines (bijv. amoxicilline, flucloxacilline)

Worden vaak voorgeschreven bij luchtweginfecties, oorontstekingen en blaasontstekingen.
Over het algemeen goed verdragen, maar kan allergische reacties veroorzaken.

Cefalosporines (bijv. cefalexine, ceftriaxon)

Effectief tegen een breed scala aan bacteriën.
Gebruikt bij ernstige infecties zoals longontsteking en hersenvliesontsteking.

Macroliden (bijv. azitromycine, claritromycine, erytromycine)

Alternatief voor mensen met een penicilline-allergie.
Vaak gebruikt bij luchtweginfecties en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s).

Tetracyclines (bijv. doxycycline, minocycline)

Breed spectrum antibiotica, effectief tegen luchtweginfecties, acne en de ziekte van Lyme.
Niet geschikt voor zwangere vrouwen en kinderen onder de 8 jaar.

Fluoroquinolonen (bijv. ciprofloxacine, levofloxacine)

Worden voorgeschreven bij ernstige infecties zoals urineweginfecties en longontsteking.
Vanwege het risico op bijwerkingen (zoals peesscheuringen) wordt terughoudend gebruik aanbevolen.

Sulfonamiden (bijv. trimethoprim, co-trimoxazol)

Worden gebruikt bij urineweginfecties en sommige longontstekingen.

Aminoglycosiden (bijv. gentamicine, tobramycine)

Zeer sterke middelen die vaak worden gebruikt bij ernstige infecties in ziekenhuizen.

Bijwerkingen en risico’s van antibiotica

Hoewel antibiotica levensreddend kunnen zijn, kunnen ze ook bijwerkingen veroorzaken. Veelvoorkomende bijwerkingen zijn:

Maag- en darmklachten (zoals diarree en misselijkheid).
Allergische reacties (zoals huiduitslag of zwellingen, vooral bij penicillines).
Resistentieontwikkeling – Onjuist of overmatig gebruik kan leiden tot antibioticaresistentie, waardoor bacteriën ongevoelig worden voor behandeling.
Candida-infecties – Antibiotica kunnen ook nuttige bacteriën in het lichaam doden, wat schimmelinfecties kan veroorzaken.

Wat is antibioticaresistentie en waarom is het gevaarlijk?

Antibioticaresistentie ontstaat wanneer bacteriën ongevoelig worden voor antibiotica, waardoor infecties moeilijker te behandelen zijn. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties waarin gewone infecties levensbedreigend worden.

Enkele oorzaken van antibioticaresistentie zijn:

Onnodig gebruik van antibiotica bij virale infecties.
Onvolledige antibioticakuren (niet afmaken van de voorgeschreven dosis).
Overmatig gebruik in de veehouderij en voedselproductie.

Om resistentie te voorkomen, is het essentieel om antibiotica alleen te gebruiken wanneer nodig en altijd de volledige kuur af te maken.

Wanneer zijn antibiotica nodig?

Antibiotica worden voorgeschreven voor bacteriële infecties, zoals:

Longontsteking.
Blaasontsteking.
Keelontsteking door streptokokken.
Huidinfecties zoals wondroos.
Seksueel overdraagbare aandoeningen (bijv. chlamydia, gonorroe).

Bij virale infecties, zoals griep of verkoudheid, zijn antibiotica niet effectief en wordt behandeling met rust en symptoombestrijding aangeraden.

Alternatieven en ondersteuning bij antibioticagebruik

Soms kunnen natuurlijke middelen of preventieve maatregelen helpen om infecties te voorkomen:

Probiotica – Helpen de darmflora te herstellen na een antibioticakuur.
Goede hygiëne – Regelmatig handen wassen voorkomt verspreiding van bacteriën.
Gezonde voeding en voldoende slaap – Ondersteunt het immuunsysteem.

Conclusie: Verantwoord gebruik van antibiotica

Antibiotica zijn krachtige medicijnen die essentieel zijn voor de behandeling van bacteriële infecties, maar ze moeten verantwoord worden gebruikt om resistentie en bijwerkingen te voorkomen. In deze categorie lees je alles over de werking, soorten en risico’s van antibiotica, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken over het gebruik ervan.