Geschatte leestijd: 5 minuten
Wat is Metoclopramide?
Metoclopramide is een veelgebruikt geneesmiddel dat de beweging van de maag en darmen stimuleert. Het wordt voornamelijk voorgeschreven om misselijkheid en braken te verminderen, vaak als gevolg van chemotherapie, postoperatieve misselijkheid of gastroparese. Dit medicijn werkt door de werking van dopamine in de hersenen te blokkeren, wat helpt om de maaglediging te versnellen en ongemakken zoals reflux en misselijkheid te verminderen.
Metoclopramide is verkrijgbaar in verschillende toedieningsvormen, waaronder:
- Tabletten
- Oplossingen voor injectie
- Zetpillen
- Oraal vloeibare suspensies
Dit medicijn wordt door artsen vaak voorgeschreven wanneer andere behandelingen niet effectief blijken. Echter, het is belangrijk om te begrijpen hoe en wanneer Metoclopramide gebruikt moet worden, om de voordelen te maximaliseren en risico’s te minimaliseren.
Hoe Werkt Metoclopramide?
Metoclopramide beïnvloedt het dopaminesysteem, wat resulteert in een versnelde maaglediging en verbeterde darmbewegingen. Dit maakt het vooral nuttig voor mensen met gastroparese, een aandoening waarbij de maag zich traag leegt, wat kan leiden tot opgeblazen gevoel, maagpijn en misselijkheid.
Daarnaast heeft Metoclopramide invloed op de chemoreceptor-triggerzone (CTZ) in de hersenen, die verantwoordelijk is voor het opwekken van misselijkheid en braken. Door de activiteit in deze zone te verminderen, wordt de neiging tot braken onderdrukt.
Indicaties: Wanneer Wordt Metoclopramide Gebruikt?
Metoclopramide wordt voorgeschreven voor verschillende medische aandoeningen, waaronder:
1. Misselijkheid en braken
- Postoperatieve misselijkheid
- Braken door chemotherapie of bestraling
- Migraine-geïnduceerde misselijkheid
2. Gastro-intestinale aandoeningen
- Gastroparese (langzame maaglediging)
- Refluxziekte (GERD)
- Functionele dyspepsie (chronische indigestie)
3. Diagnostische procedures
- Om de maag snel te ledigen vóór een endoscopie of radiologische onderzoeken
Dosering en Toediening van Metoclopramide
De juiste dosering van Metoclopramide varieert afhankelijk van de aandoening en de leeftijd van de patiënt.
Standaard dosering voor volwassenen
- Bij misselijkheid en braken: 10 mg tot maximaal 3 keer per dag
- Bij gastroparese: 10 mg 30 minuten voor elke maaltijd en voor het slapengaan
Dosering voor kinderen
- Kinderen van 1 tot 18 jaar: 0,1 – 0,15 mg per kg lichaamsgewicht, maximaal 3 keer per dag
- Niet aanbevolen voor kinderen onder de 1 jaar vanwege verhoogd risico op neurologische bijwerkingen
De behandeling mag doorgaans niet langer dan 5 dagen duren vanwege het risico op bijwerkingen zoals bewegingsstoornissen (tardieve dyskinesie).
Mogelijke Bijwerkingen van Metoclopramide
Metoclopramide kan diverse bijwerkingen veroorzaken, die variëren in ernst en frequentie.
Veelvoorkomende bijwerkingen
- Slaperigheid
- Vermoeidheid
- Diarree
- Rusteloosheid
Ernstige bijwerkingen
- Tardieve dyskinesie: Onvrijwillige bewegingen van het gezicht en lichaam (vooral bij langdurig gebruik)
- Extrapiramidale symptomen (EPS): Trillen, spierstijfheid of onwillekeurige spiertrekkingen
- Verhoogde prolactinespiegels: Kan leiden tot menstruatiestoornissen of borstvergroting bij mannen
- Allergische reacties: Uitslag, zwelling van het gezicht, ademhalingsproblemen
Als een patiënt ernstige bijwerkingen ervaart, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen.
Interacties met Andere Geneesmiddelen
Metoclopramide kan interageren met verschillende medicijnen, waardoor de werking kan veranderen of bijwerkingen kunnen toenemen.
Geneesmiddelen die de werking van Metoclopramide beïnvloeden
- Antipsychotica (haloperidol, risperidon): Verhoogd risico op bewegingsstoornissen
- Levodopa (voor Parkinson): Vermindert de effectiviteit van beide medicijnen
- Kalmeringsmiddelen (diazepam, lorazepam): Versterkte slaperigheid
- Antidepressiva (paroxetine, fluoxetine): Kan serotoninesyndroom veroorzaken bij combinatiegebruik
Combinaties die Vermeden Moeten Worden
- Alcohol: Versterkt het sederende effect
- Opioïden: Kan maagverlamming verergeren
Patiënten moeten altijd hun arts informeren over alle medicijnen en supplementen die ze gebruiken voordat ze Metoclopramide nemen.
Gebruik Tijdens Zwangerschap en Borstvoeding
Metoclopramide wordt soms voorgeschreven aan zwangere vrouwen om zwangerschapsmisselijkheid te verminderen. Hoewel het over het algemeen als veilig wordt beschouwd, moet het gebruik tijdens de zwangerschap altijd worden overlegd met een arts.
Bij borstvoeding kan een kleine hoeveelheid Metoclopramide in de moedermelk terechtkomen. Dit kan leiden tot prikkelbaarheid en darmklachten bij de baby. Gebruik tijdens de borstvoeding wordt daarom afgeraden zonder overleg met een specialist.
Alternatieven voor Metoclopramide
Voor patiënten die Metoclopramide niet kunnen gebruiken, zijn er alternatieve behandelingen beschikbaar.
- Domperidon: Werkt op een vergelijkbare manier, maar passeert de bloed-hersenbarrière minder, waardoor het minder neurologische bijwerkingen veroorzaakt
- Ondansetron: Effectief tegen misselijkheid door chemotherapie en postoperatieve misselijkheid
- Gemberextract: Een natuurlijk middel dat misselijkheid en braken kan verminderen
Belangrijke Veiligheidswaarschuwingen
- Langdurig gebruik vermijden: Maximaal 5 dagen om tardieve dyskinesie te voorkomen
- Niet geschikt voor kinderen onder 1 jaar: Verhoogd risico op ernstige bijwerkingen
- Vermijden bij ernstige nier- of leverproblemen: Accumulatie kan ernstige effecten veroorzaken
Conclusie
Metoclopramide is een effectief medicijn tegen misselijkheid, braken en gastro-intestinale problemen. Door de juiste dosering en gebruiksrichtlijnen te volgen, kunnen patiënten profiteren van de voordelen en het risico op bijwerkingen minimaliseren. Het is echter belangrijk om vooraf een arts te raadplegen en bewust te zijn van mogelijke interacties met andere medicijnen.
Bij langdurig gebruik of ernstige bijwerkingen dient onmiddellijk medische hulp te worden gezocht. Overweeg alternatieve behandelingen als Metoclopramide niet geschikt is voor jouw situatie.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Metoclopramide is een medicijn dat wordt gebruikt om misselijkheid en braken te behandelen. Het wordt vaak voorgeschreven bij migraine, chemotherapie, na operaties of bij maagproblemen zoals vertraagde maaglediging (gastroparese).
Het versnelt de maaglediging en beïnvloedt de dopamine-receptoren in de hersenen, waardoor misselijkheid en braken worden verminderd.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn vermoeidheid, slaperigheid, duizeligheid en diarree. In zeldzame gevallen kan het extrapiramidale bijwerkingen veroorzaken, zoals onwillekeurige spierbewegingen of rusteloosheid.
Het wordt meestal 3 keer per dag ingenomen, met of zonder voedsel. De dosering en duur van gebruik moeten strikt volgens het voorschrift van de arts worden gevolgd.
Langdurig gebruik wordt afgeraden vanwege het risico op ernstige bijwerkingen zoals tardieve dyskinesie (oncontroleerbare spierbewegingen). Het wordt meestal voorgeschreven voor kortdurend gebruik.
